آیکونولوژی نگارۀ لیلی و مجنون در سفال سلجوقی
Authors
Abstract:
بیانمسئله: داستان عشق لیلی و مجنون حدیث دو دلداده است که علاوه بر شعر، در نگارگری ایرانی نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده و همواره حوادث گوناگون آن، در مکاتب مختلف نگارگری ایرانی نقاشی شده است. بر اساس مطالعات انجا‌م‌شده، صحنۀ لیلی و مجنون در مکتب‌خانه، برای نخستین‌بار در بشقاب سفالی سلجوقی ترسیم شده و پس از آن، در مکاتب مختلفی همچون هرات و شیراز و... بارها تکرار شده است. مقالۀ حاضر به بررسی جنبه‌های ساختاری و محتوایی اولین نمونه از تصویرگری «لیلی و مجنون در مکتب‌خانه» در سفالینۀ سلجوقی می‌پردازد. در بررسی‌هایی که تاکنون صورت گرفته، همگامیِ مثنوی نظامی با نگارگری مطرح می‌شود. اروین پانوفسکی اما برای تفسیر موضوعی آثار هنری، علاوه بر شناسایی متون ادبی، شیوۀ اندیشیدن یک ملت را در یک دورۀ خاص لازم می‌داند. بنابراین، دغدغۀ نگارندگان پاسخگویی به این پرسش است که الگوهای بصری و مفهومی نگارۀ «لیلی و مجنون در مکتب‌خانه» در سفالینۀ سلجوقی، علاوه بر مثنوی نظامی با کدام اندیشۀ حاکم در عصر سلجوقی ارتباط دارد؟ هدف:در عصر سلجوقی، احمد غزالی از اندیشمندان ایرانی (متوفی 520 هجری/ 1126 میلادی)، آرای خویش را در باب مفهوم عشق با تفسیرهای بدیعی ارائه کرد و تحولاتی چشمگیر در نگرش عارفانۀ ایرانی پدید آورد. از این رو، هدف اصلی این مقاله، کشف ارتباط میان اندیشۀ نوین احمد غزالی مبنی بر کمال عشق با تصویرگری اثر مورد پژوهش است. روش تحقیق:در این پژوهش، مطالب به طریق اسنادی و کتابخانه‌ای گردآوری شده‌اند و روش تحقیق، تاریخی-تحلیلی است. شناخت محتوای درونی تصویر از طریق رویکرد آیکونولوژی پانوفسکی و در سه مرحلۀ توصیف پیش‌آیکونوگرافی، تحلیل آیکونوگرافی و تفسیر آیکونولوژی به انجام رسیده است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد الگوهای بصری و مفهومی سفالینۀ سلجوقی با نقش لیلی و مجنون در کالبد دو کودک خردسال در مکتب‌خانه، تلفیقی از گفتمان ادبی نظامی و شیوۀ اندیشیدن نوین احمد غزالی در باب سرشت عشق لیلی و مجنون است.
similar resources
تفسیر نقش لیلی و مجنون در آثار غیاث الدین بارویکرد آیکونولوژی
احیای دوباره موضوع آیکونوگرافی(iconograph)و آیکونولوژی(iconology) در نظاممطالعاتی اندیشه و فرهنگغرب حضور پر اهمیتی یافته است. در این مقاله سعی شده، به دلایل انتخاب موضوع نقش لیلی و مجنون و جهان بینی شرایط خلق این آثار توسط غیاث الدین نقش بند تاحدود قابل استنادی، دست یافت. به همین منظور با تکیه بر نظریه آیکونوگرافی وآیکونولوژی، درونمایههای تصویر لیلی و مجنون در ادبیات و تفکر غالب بر فرهنگ و ز...
full textمقایسة عنصرگره‌افکنی در دو منظومة لیلی و مجنون نظامی و مجنون و لیلی امیرخسرو دهلوی
لیلی و مجنون از مشهورترین داستانهای عاشقانه ادب کهن ایران است که ریشهای عربی دارد و نخستین بار نظامی گنجوی آن را به نظم درآورد. پس از نظامی، نظیرهگویان بسیاری به سرودنِ این داستان پرداختند؛ از جمله میتوان به امیرخسرودهلوی که از نخستین و مشهورترین مقلّدان خمسة نظامی است، اشارهکرد. در هر داستانی چه به نظم و چه به نثر، کیفیّت و نوع استفاده از عناصر داستان میتواند مبنایی برای سنجش خوب یا ضعیف ...
full textواکاوی شخصیت مجنون در نمایشنامهی «مجنون لیلی» اثر احمد شوقی
چکیده: امیرالشعرا احمد شوقی، با بهرهگرفتن از تاریخ کهن عربی درخصوص داستان «لیلی و مجنون»، نمایشنامه‌ای به نام «مجنونُ لَیْلَی» در پنج پرده سروده است. تمام تلاش نگارنده بر آن بوده است که با کاوش‌های میدانی و کتابخانه‌ای، به این پرسش پاسخ دهد که شوقی در پردازش شخصیت «مجنون» در نمایشنامهی خویش از چه منابع و عواملی بهره برده و شخصیتی که از «مجنون» می‌پردازد، چه ابعاد و وجوه شخصیتی دارد؟ حاصل اینکه...
full textمقایسة منظومة «آنوش» و «لیلی و مجنون»
در مقالة حاضر. منظومة آنوش اثر شاعر ارمنی هوانس تومانیان با منظومة لیلی و مجنون. اثر شاعر نامدام ادبیات فارسی، نظامی. مقایسه شده است. این دو اثر عاشقانه. در دو سرزمین مختلف خلق شده اند ولی شباهت های بسیاری میان آنها وجود دارد. هر دو اثر، جدال عشق است و میل به وصال. در هر دو داستان دو عاشق برای عشق خود علیه آداب و رسومی که بر زمان حاکم است می ایستند. از جمله محاسن وجود چنین آثاری، نمایاندن سنن...
full textاشتراکات لیلی و مجنون جامی و لیلی و مجنونِ نظامی و مجنون و لیلی امیرخسرو دهلوی
در فایل اصل مقاله موجود است.
full textMy Resources
Journal title
volume 16 issue 75
pages 47- 52
publication date 2019-08-23
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023